HZ ÖMER'İN 10 YÖNETİM ŞEKLİ

Hz. Ömer’in Yönetimde belirlediği ve hayatı boyunca uyguladığı 10 önemli prensibi vardır.

1.    Vizyon ve Sorumluluk

Hz. Ömer Vizyon ve sorumluluk anlayışını “Fırat nehri kıyısında kaybolan veya ölen deveden kendini sorumlu tutma ve bunun hesabını da  verme” derecesidir. Devletin kazancının ortak olduğunu ve bu konuda eşit şartlar altında yaşayacaklarını, bunun için büyük bir tutku ile çalışacağını ve bütün ihtiyaçların karşılanacağını belirtmiştir. Sözle değil davranışları ile örnek olacağını ve Allah’ın bir kulu olarak ona bağlı kalacağını dile getirmiştir.

2.    Adalet

Hz. Ömer adalet konusunda yanlı yansız herkesin takdirini kazanmıştır. “Haksızlığa uğrayan kimsenin hakkını, zorla da olsa haksızdan alırız” , “Ömer’le sıradan bir Müslümanı bir tutmayan, kadılık görevinde bulunamaz” gibi ifadelerle adalet konusundaki hassasiyeti belirtmiştir.

3.    Meşruiyet

Bulunduğu otoritenin kaynak ve çerçevesini tam olarak çizmiştir. “Allah ve peygambere uyduğum sürece bana itaat edin, eğer uymazsam bana itaate mecbur değilsiniz” , “ben kuranın size emrettiğini emrediyorum. Muhammed’in size yasakladığını yasaklıyorum. Fıkha ve Sünnete tabi olmanızı emrediyorum”, diyerek otoritesinin kaynağını ortaya koymuştur.

4.    Liyakat

Hz. Ömer yöneticilerini seçerken Liyakat’a önem verirdi. Her yöneticiye “Yönetici olmadan önce ilim tahsil edin” tavsiyesinde bulunmuştur. İdareciliği konusunda daha iyi bileni tercih etmiştir. Bu konuda kişilere olan sevgisini ön plana hiç çıkarmamıştır.

5.    İstişare

Hz. Ömer; ehil kişilerle istişare etmeyi sever ve tavsiye ederdi. “ferdi görüş zayıf bir ip, iki görüş zayıf iki ip, üç ve daha çok görüş ise kopmaz bir ip gibidir.” Gibi sözlerle istişarenin önemine vurgu yapmıştır.

6.    Karşılıklı denetim

Hz. Ömer’in devlet yönetimindeki başarısının altında yatan en önemli etmen vali ve diğer görevlilerini sıkı bir denetime tabi tutmasıdır.

7.    İnsan merkezli

Hz. Ömer’in yönetim anlayışının merkezinde insan vardır. allah’ın rızasını kazanmak için insana hizmet etmeyi, ona değer vermeyi, hakkını zamanında eksiksiz teslim etmeyi, onları devamlı Allah’ın rızasını kazandırıcı amellere sevk etmeyi gaye edinmiştir.

8.    Örneklik

O bir liderdi ve davranış ve sözleriyle örnek olmaya çalıştı. Bir şeyi emrettiği veya yasakladığı zaman önce ailesinden başlardı.

9.    İş bilir ve sorun çözücü

Hz. Ömer mevcut ve gelecekte öngörülen ihtiyaçlara istinaden çözümler üretirdi. Bunları kısa sürede uygulamaya koyardı. Yaptığı yeniliklerde güçlü muhalefetlere maruz kalmış ancak bunların üstesinden gelmeyi başarmıştır. Uzak görüşlü ve yönetim konusunda üstün kabiliyetlere sahipti.

10. Devlet malı hassasiyeti

Hz. Ömer devlet malının düzgün kullanılması konusunda da oldukça hassastı. Bu konuda da örnek olacak davranışlarda bulunmuştur. Özellikle gündüz saatlerinde devletin mumunu kullanırken mesai bitiminde kendi işlerini hallederken kendisine ait mumu yakarak kullanması bunun için iyi bir örnek teşkil etmektedir.

Yazının bir kısmı derin tarih özel sayısından alınmıştır.